Finale

Sil De Backer, zesdejaarsleerling van het Heilig-Hartcollege in Heist-op-den-Berg, wint goud op de vierde editie van de Olympiade Nederlands. In de finale overtuigde hij de jury met zijn originele onderzoek naar het verband tussen klanken en smaken. De nieuwe ‘kampioen in de gymnastiek van de neerlandistiek’ nam op zaterdag 20 april 2024 zijn prijs in ontvangst tijdens een plechtigheid op de Universiteit Antwerpen.

Begeleid door dr. Karlien Franco en drs. Melissa Schuring, twee taalkunde-experts van de KU Leuven, stelde De Backer een online enquête op, waarop 850 respondenten reageerden. Daarin schotelde hij de deelnemers tien nieuwe, zelf verzonnen frituursnacks voor. De respondenten moesten voor elke snack een naam selecteren en konden kiezen tussen een optie met vooral ‘ronde’ klanken en een met hoofdzakelijk ‘scherpe’ klanken. Het resultaat was duidelijk: scherpe smaken vragen klaarblijkelijk om scherpe klanken, zachte smaken associëren we met ronde klanken.

De jury prees “de omvang en het vernieuwende karakter van zijn onderzoek, de methodische degelijkheid ervan, en zijn voortreffelijke presentatie”. Zijn onderzoek toonde volgens de juryleden dan ook aan “hoe voortreffelijk onderzoek in de neerlandistiek eruit kan zien”. 

Nils Van Bocxlaer (GO! Atheneum Geraardsbergen) kreeg zilver voor zijn onderzoek naar de opvoering van de Middelnederlandse ‘sotternie’ Lippijn. De spreekwoordelijke bronzen medaille was weggelegd voor Amélie Snaet (Sint-Jozefscollege Torhout) en haar studie van vroegmoderne liedhandschriften. 

Lees hier de laudatio van juryvoorzitter Frank Willaert.

Bekijk hier de video’s van Sil De Backer, Nils Van Bocxlaer en Amélie Snaet

Finalisten

  • Sil De Backer (Heilig-Hartcollege Heist-op-den-Berg): “Smulstaaf, carotkroket of boefbal? Een sociolinguïstisch onderzoek naar de naamgeving van fictieve frituursnacks”. Begeleiders: dr. Karlien Franco en drs. Melissa Schuring (taalkunde, KU Leuven)
  • Jurre Klomp (Lorentz Casimir Lyceum Eindhoven): “Genderneutrale voornaamwoorden: attitudes en gebruik bij jongeren”. Begeleider: drs. Hanne Verhaegen (Nederlandse taalkunde, Universiteit Gent)
  • Louis Van Acker (OLVI-Pius X Zele): “Van ziek goed tot massa’s blij. Intensiveerders in het hedendaagse taalgebruik”. Begeleiders: prof. dr. Timothy Colleman en prof. dr. Anne-Sophie Ghyselen (Nederlandse taalkunde, Universiteit Gent)
  • Amélie Snaet (Sint-Jozefscollege Torhout): “Vroegmoderne liedhandschriften als Spotify-playlists avant la lettre”. Begeleider: dr. Tine De Koninck (oude letterkunde, Universiteit Antwerpen)
  • Elisa Wilders (Gomarus College Groningen): “Waarom kennen we Rosafiere niet meer?”. Begeleider: prof. dr. Remco Sleiderink (oude letterkunde, Universiteit Antwerpen)
  • Jilke Verspecht (Atheneum Vilvoorde): “Het probleem met roetpiet. Een analyse van de representatie van schoorsteenvegers in de negentiende-eeuwse literatuur”. Begeleider: prof. dr. Kevin Absillis (moderne letterkunde, Universiteit Antwerpen)
  • Sarah Verbeiren (Oscar Romero College Dendermonde): “Wat vertellen poppen in kinderboeken ons over gendernormen?”. Begeleider: dr. Frauke Pauwels (jeugdliteratuur, Universiteit Antwerpen)
  • Finn Van Bladel (OLVP Bornem): “Als je goed om je heen kijkt, zie je dat alles gekleurd is. (Hoe) werkt straatpoëzie?”. Begeleider: prof. dr. Elke Brems (toegepaste taalkunde, KU Leuven)
  • Nils Van Bocxlaer (GO! Atheneum Geraardsbergen): “Een opvoeringsanalyse van Lippijn, een Middelnederlandse ‘sotternie’ over overspel en pantoffelhelden”. Begeleider: dr. Elisabeth de Bruijn (oude letterkunde, Universiteit Antwerpen)
  • Tim Benes (Atheneum Lokeren): “Een kruis over religie?”. Begeleider: drs. Alexander Van de Sijpe (moderne letterkunde, Universiteit Gent)

Online voorrondes

Benieuwd naar de vragen uit de online voorrondes van de Olympiade Nederlands 2023-2024?  Je vindt ze hieronder. Handig als lesmateriaal of als voorbereiding op de volgende editie van de olympiade! 

Voorronde Olympiade Nederlands 2023-2024 – vragen

Voorronde Olympiade Nederlands 2023-2024 – oplossingen

Hieronder ontdek je de resultaten van de 2114 leerlingen die deelnamen aan de online voorrondes tussen 15 en 19 januari 2024. De tien beste deelnemers stroomden door naar het finaletraject.  

Juryleden

Maak hier kennis met de juryleden die de finalisten hebben beoordeeld. 

Frank Willaert is emeritus hoogleraar Oude Nederlandse Letterkunde van de Universiteit Antwerpen. Hij deed vooral onderzoek over Middelnederlandse lyriek en mystiek. Hij publiceerde onder andere De poëtica van Hadewijch in de Strofische Gedichten (1984) en Het Nederlandse liefdeslied in de middeleeuwen (2021). Verder gaf hij de Visioenen van Hadewijch uit (1996), met een vertaling door Imme Dros, en, samen met Veerle Fraeters en Louis Peter Grijp, ook de Liederen van deze Brabantse mystica (2009), een uitgave die in het Hongaars, Duits, Frans en Spaans (tweemaal) is vertaald. 

Geert Buelens is dichter, essayist en hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit Utrecht en buitengewoon hoogleraar aan de Universiteit Stellenbosch (Zuid-Afrika). Hij publiceerde uitvoerig over Paul van Ostaijen, moderne poëzie, Vlaams en Nederlands nationalisme, de literatuur van de Eerste Wereldoorlog, de mondiale culturele transformatie van de jaren zestig en milieugeschiedenis (in zijn met de Boon bekroonde Wat we toen al wisten). Hij werkt momenteel aan een nieuwe geschiedenis van de Nederlandstalige literatuur.

Aafje de Roest rondt momenteel aan de Universiteit Leiden haar promotieonderzoek naar culturele identiteit in hedendaagse Nederlands(talig)e hiphop af en doceert daarnaast Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. De Roest is een van de Faces of Science van NEMO en de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Ze is regelmatig te gast bij nationale nieuwsmedia en deed onder andere een campagne met hiphoplabel Top Notch en sportlabel Adidas over sociale impact, hiphop en jongeren.

Dirk Pijpops is docent Nederlandse Taalkunde aan de Universiteit Antwerpen. Zijn onderzoek richt zich vooral op variatie in de Nederlandse morfologie en syntaxis, die hij bestudeert vanuit taalgebruiksgebaseerd perspectief. Voor dit onderzoek maakt hij voornamelijk gebruik van kwantitatief corpusonderzoek en agent-gebaseerde computersimulaties.

Heleen Rijckaert werkt als beleidsadviseur onderwijs bij de Taalunie en is daar onder meer verantwoordelijk voor de website rijketeksten.org. Ze was tot voor kort hoofdredacteur van tijdschrift Fons en stond bijna tien jaar voor de klas. Literatuur en jeugdliteratuur in het bijzonder zijn al haar hele leven een grote passie.

Geertje Slangen ging in 2014 aan de slag bij VRT Taal en is sinds 2022 VRT Taalraadsvrouw. Ze geeft taaladvies, bepaalt de VRT-beleidslijnen voor taal, staat in voor de toepassing van het Taalcharter en coördineert de auditiecommissie en stembegeleidingen. Eerder werkte ze al vele jaren als redacteur, eindredacteur en producer bij de zenders Eén en Canvas voor programma’s als Man over WoordDe prehistorieHet swingpaleis en Publiek geheim

Nicoline van der Sijs is gastonderzoeker bij het Instituut voor de Nederlandse Taal in Leiden en emerita hoogleraar historische taalkunde van het Nederlands aan de Radboud Universiteit. Ze houdt zich vooral bezig met onderzoek op het gebied van de historische taalkunde, etymologie en dialecten. Hierover publiceerde ze tientallen boeken, waaronder 15 eeuwen Nederlandse taal (2019), dat de Onze Taal/ANV-taalboekenprijs 2020 ontving. Ze is de oprichter van etymologiebank.nl en vaste medewerker van het tijdschrift Onze Taal